میلگرد چیست
میلگرد میله بلندی است که از جنس فولاد ساخته می شود و سایزهای گوناگونی دارند. تولید میلگرد هم به صورت ساده و هم به صورت آجدار انجام می شود. میلگردهای ساختمانی عموما از نوع آج دار هستند.
انواع میلگرد با توجه به کاربرد، اندازه و دیگر ویژگی های حرفه ای آن ها، تعیین می شود. خریداران میلگرد برای پاسخ دادن به این سوال که از چه نوع میلگردی برای امور ساخت و ساز استفاده کنند باید با انواع میلگرد و کاربرد آن ها آشنا باشند. نوع میلگرد و استانداردهای لازم برای ساخت و استفاده آن ها بر اساس قوانین ساخت و ساز مشخص و برنامه ریزی شده ای، در هر کشور مشخص می شود. نوع و نامگذاری هر میلگرد نیز با توجه با مواردی از پیش تعیین شده که توسط شرکت های سازنده اعمال می شود، متفاوت خواهد بود. در این مقاله به بررسی برخی از میلگردهای پرکاربرد در کشور ایران خواهیم پرداخت. برای تهیه انواع میلگرد در استانداردهای مختلف و اطلاع از لیست قیمت روز میلگرد در بازار می توانید به فروشگاه اینترنتی آهن پخش مراجعه نمایید. علاوه بر این، آهن پخش ارائه کننده خاموت است. قیمت خاموت را نیز می توانید در آهن پخش بررسی و دنبال کنید.
میلگرد A1 و کاربرد آن
میلگرد های A1 را می توان از جمله ساده ترین نوع میلگرد های موجود در بازار دانست. بر سطح این نوع میلگرد اثری از فرورفتگی و یا برآمدگی وجود ندارد. میلگرد های A1 در گروه میلگرد های نرم قرار میگیرند. از این نوع میلگرد ها برای مواردی مانند جوشکاری و یا اعمالی مانند آهنگری استفاده می شود. میلگرد A1 دارای تنش جاری : 2300 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تنش گسیختگی: 3800 کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد.
میلگرد A2 و کاربرد آن
این نوع از میلگرد ها را می توان در دسته میلگرد های آجدار قرار داد و از لحاظ میزان سختی به آن ها رتبه ای متوسط می دهند. در واقع می توان آن ها را آرماتورهای نیمه سخت نامید. جوشکاری در صورت اجبار بر روی آرماتور A2 امکان پذیر است اما توصیه آن است که از جوشکاری روی آن اجتناب شود. مواد تشکیل دهنده میلگرد A2 شامل کربن، سیلیسیم، منگنز، گوگرد و فسفر می باشند. وجود حرف J روی میلگرد های آجدار نشان دهنده نوع میلگرد A2 می باشد. این نوع از میلگرد دارای آج های ساده می باشد و در مواردی مانند خاموت زنی، مورد استفاده قرار می گیرند. میلگرد A2 دارای تنش جاری: 3000 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تنش گسیختگی، 5000 کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد.
میلگرد A3 و کاربرد آن
این نوع از میلگرد نسبت به نوع A2 دارای آج های پیچیده تری می باشد. این نوع از میلگرد را به نام میلگرد خشک نیز می شناسند. میلگرد A3 به هیچ عنوان برای عملیات جوشکاری مناسب نیست. میزان سختی این نوع میلگرد در رده نیمه سخت قرار می گیرد.میلگرد A3 دارای تنش جاری: 4000 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تنش گسیختگی: 6000 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است.
میلگرد A4 و کاربرد آن
آج های پیچیده و بسیار سخت از ویژگی های آرماتور A4 می باشد. میلگرد A4 دارای سختی بالایی است. یکی از دلایلی که از این نوع میلگرد برای ساخت و ساز استفاده می شود، تاثیر بسزایی است که استفاده از این نوع میلگرد در کاهش وزن ساختمان دارد. در میان انواع میلگرد بیشترین شباهت مربوط به میلگرد های A3 و A4 می باشد. این دو نوع میلگرد دارای بیشترین میزان شباهت ظاهری به هم می باشند. در تشخیص این دو می توان از شکل آج های آن ها متوجه شد؛ به این صورت که آج های میلگرد A2 به صورت تکی و موازی هم می باشند اما در میلگرد A3 شکل آج ها بصورت در هم تنیده و ضربدری می باشد. میلگرد های A2 دارای انعطاف و نرمی بیشتری نیز هستند.
کاربرد انواع میلگرد در ساختمان
میلگردها از جمله مهمترین مصالح ساختمانی هستند که در انواع مختلفی تولید میشوند و هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. در صنعت ساختمان سازی، میلگرد به عنوان یک عنصر تقویت کننده برای افزایش استحکام سازهها به کار میرود. این مصالح معمولا به دو دسته اصلی میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم میشوند:
انواع میلگرد ساده ، همان طور که از نامشان پیداست، دارای سطحی صاف و بدون آج هستند. این میلگردها معمولا در قطرهای 6 تا 50 میلیمتر تولید میشوند و در کاربردهای خاصی، مورد استفاده قرار میگیرند. از مهمترین کاربردهای میلگرد ساده، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اتصالات ساختمانی: میلگردهای ساده به عنوان اتصالات در سازههای غیرسازهای مانند خاموتها و فونداسیونها به کار میروند.
- ساخت قطعات صنعتی: این میلگردها به دلیل سهولت در برش و خم کردن، در تولید قطعات خودروسازی و تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند.
- اتصالات زیربنایی: در جادهها و بزرگراهها، میلگردهای ساده به عنوان اتصالات زیرساختی (زمانی که نیاز به روکش فلزی سبک وجود دارد)، به کار میروند.
میلگردهای آجدار دارای آج و فرورفتگیهایی بر سطح خود هستند که باعث افزایش چسبندگی آنها به بتن میشود. این میلگردها به عنوان یکی از اصلیترین گزینهها برای تقویت سازههای بتنی شناخته میشوند. از کاربردهای میلگرد آجدار، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سازههای بتنی: میلگردهای آجدار به طور گسترده در ساخت پلها، ساختمانها و برجها استفاده میشوند. این میلگردها به دلیل ویژگیهای خاص خود، باعث افزایش مقاومت کششی سازهها میشوند.
- مقاوم سازی در برابر زلزله: در سازههای فولادی، میلگردهای آجدار به تقویت سازه و مقاومسازی آن در برابر زلزله کمک میکنند.
- تولید بتن مسلح: مهمترین کاربرد میلگرد آجدار، تولید بتن مسلح است. بتن به تنهایی دارای مقاومت کششی پایینی است و میلگرد آجدار، این ضعف را با افزایش چسبندگی و استحکام برطرف کرده و مقاومت کششی سازه را افزایش میدهد.

انواع آج میلگرد و دلایل آنها
آج میلگرد باعث بهبود چسبندگی میلگرد به بتن میشود. آجها در شکلها و الگوهای مختلفی موجود هستند که هر کدام ویژگیهای خاص و کاربردهای متفاوتی دارند. شناخت انواع آج میلگرد و دلایل انتخاب آنها، میتواند به بهینهسازی عملکرد سازه کمک کند. انواع آج میلگرد عبارتند از:
- آج مارپیچی
آج مارپیچی به صورت یک الگوی پیچشی در طول میلگرد امتداد دارد و معمولا در میلگردهای A2 و A3 به کار میرود. این نوع آج باعث افزایش چسبندگی میلگرد به بتن شده و به دلیل طراحی خاص خود، مقاومت کششی و خمشی بالایی را ایجاد میکند.
- آج جناقی
آج جناقی به صورت عمود بر محور میلگرد طراحی شده و معمولا در میلگردهای A1 و A4 استفاده میشود. این نوع آج به دلیل طراحی خاص خود، چسبندگی بیشتری را فراهم میکند و به همین دلیل در پروژههای حساس و با بارهای سنگین، کاربرد دارد. آج جناقی به سازه کمک میکند تا در برابر نیروهای کششی و فشاری مقاومت بیشتری داشته باشد و از تخریب زودهنگام سازه جلوگیری کند.
- آج مرکب
آج مرکب، ترکیبی از آجهای مارپیچی و جناقی است و معمولا در میلگردهای A4 استفاده میشود. این نوع آج به دلیل ترکیب ویژگیهای دو نوع دیگر، چسبندگی و مقاومت بسیار بالایی دارد.
انتخاب نوع آج میلگرد به عوامل مختلفی از جمله نوع سازه، بارهای وارده، شرایط محیطی و الزامات آیین نامههای طراحی، بستگی دارد. نوع آج میلگرد باید متناسب با ابعاد و نوع سازه انتخاب شود. برای سازههای با اهمیت بیشتر و بارهای سنگین، از میلگردهایی با آجهای پیچیدهتر و چسبندگی بیشتر، استفاده میشود.

در مقاله مقایسه کیفیت میلگرد ها در آهن پخش به بررسی ویژگی های انواع مختلف میلگرد بر اساس جنس و خصوصیات فیزیکی و ساختاری پرداخته شده است. آهن پخش عرضه کننده میلگرد های باکیفیت کارخانجات معتبر نورد آریان فولاد، فولاد امیرکبیر خزر، فولاد آریا ذوب، پرشین فولاد آریا، فولاد هیربد زرندیه، مجتمع فولاد کیان کاشان، مجتمع فولاد ظفر بناب و... است. شما می توانید قیمت میلگرد ظفر امروز ، قیمت میلگرد عتیق آذر سهند و قیمت میلگرد الماس باران تاک و تمام کارخانجات تولید کننده میلگرد را در سایت آهن پخش مشاهده کنید.
جدول مقایسه جامع انواع میلگرد: راهنمای کامل برای انتخاب هوشمندانه
در صنعت ساختمانسازی، میلگرد به عنوان یکی از حیاتیترین مصالح، نقش اساسی در افزایش مقاومت کششی بتن و در نتیجه استحکام و پایداری سازه ایفا میکند. میلگردها بر اساس استانداردهای مختلفی تولید میشوند که هرکدام دارای ویژگیهای مکانیکی، شیمیایی و ظاهری منحصربهفردی هستند. در ایران، متداولترین استاندارد برای طبقهبندی میلگردها، استاندارد GOST روسیه است که آنها را به چهار گرید اصلی A1، A2، A3 و A4 تقسیمبندی میکند.
انتخاب صحیح نوع میلگرد برای هر بخش از سازه، تأثیر مستقیمی بر ایمنی، دوام و هزینههای پروژه دارد. به همین منظور، آشنایی دقیق با تفاوتهای این چهار گرید امری ضروری است. در ادامه، جدول مقایسهای کاملی از این میلگردها ارائه شده است تا به مهندسان، سازندگان و فعالان این حوزه در انتخابی آگاهانه یاری رساند.
جدول مقایسه انواع میلگرد (A1, A2, A3, A4)
| ویژگی | میلگرد A1 (ساده) | میلگرد A2 (آجدار مارپیچ) | میلگرد A3 (آجدار جناقی) | میلگرد A4 (آجدار مرکب) |
| نام استاندارد | S240 | S340 | S400 | S500 |
| شکل ظاهری | سطح صاف و بدون آج | دارای آجهای مارپیچ (فنری) | دارای آجهای جناقی (هفتی-هشتی) | دارای آجهای مرکب (دوکی شکل) |
| رده مقاومت | نرم | نیمه سخت / نیمه خشک | سخت / خشک | بسیار سخت |
| مقاومت تسلیم (حداقل) | 240 مگاپاسکال | 340 مگاپاسکال | 400 مگاپاسکال | 500 مگاپاسکال |
| مقاومت کششی (حداقل) | 360 مگاپاسکال | 500 مگاپاسکال | 600 مگاپاسکال | 650 مگاپاسکال |
| درصد ازدیاد طول (انعطافپذیری) | 25% (بسیار بالا) | 19% (خوب) | 14% (کم) | 10% (بسیار کم) |
| قابلیت جوشکاری | جوشپذیر (توصیه میشود) | جوشپذیری محدود (توصیه نمیشود) | جوشپذیری ممنوع | جوشپذیری ممنوع |
| قابلیت خمش (خمکاری 180 درجه) | بسیار مناسب | نسبتاً مناسب | شکننده (توصیه نمیشود) | شکننده (نامناسب) |
| میزان کربن | پایین | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| کاربردهای اصلی | - آهنگری و تغییر شکل<br>- ساخت خاموت<br>- جوشکاریهای صنعتی<br>- به عنوان میلگرد حرارتی در سقف | - ساخت خاموت در تیر و ستون<br>- آرماتورهای عرضی<br>- دیوارهای برشی و سازههایی با نیاز به انعطاف | - آرماتورهای طولی در ستون و تیر<br>- دالها و فونداسیون<br>- اصلیترین میلگرد در عملیات ساختمانی | - سازههای سنگین و خاص (پل، سد، نیروگاه)<br>- دیوارهای برشی و قابهای خمشی ویژه<br>- کاهش وزن و حجم آرماتوربندی |
| علامت اختصاری حک شده | معمولاً علامتی ندارد | "ج" یا "L" | "ج ج" یا "C" یا "H" | "س" یا "S" یا "F" |
نکات کلیدی در انتخاب میلگرد:
-
میلگرد A1 (ساده): به دلیل انعطافپذیری بالا، برای عملیاتهایی که نیاز به خمکاری زیاد و جوشکاری دارند، مانند ساخت خاموت و مصارف صنعتی، ایدهآل است. اما به دلیل عدم وجود آج، چسبندگی کافی با بتن را برای تحمل نیروهای کششی اصلی سازه ندارد.
-
میلگرد A2 (آجدار مارپیچ): این نوع میلگرد از نظر سختی و انعطافپذیری، گزینهای میانی محسوب میشود. مقاومت آن از میلگرد ساده بیشتر است و هنوز تا حدی قابلیت خمکاری دارد، به همین دلیل در ساخت خاموتهای سازهای کاربرد فراوان دارد.
-
میلگرد A3 (آجدار جناقی): پرکاربردترین نوع میلگرد در ساختمانسازی ایران برای آرماتورهای اصلی (طولی) در تیرها، ستونها و فونداسیون است. مقاومت بالای آن، این میلگرد را به گزینهای مطمئن برای بخشهای اصلی باربر سازه تبدیل کرده است. به دلیل ترد و شکننده بودن، نباید روی آن عملیات جوشکاری انجام شود.
-
میلگرد A4 (آجدار مرکب): با دارا بودن بالاترین مقاومت، برای ساخت سازههای عظیم و پروژههایی که کاهش وزن و حجم فولاد مصرفی در آنها اهمیت دارد، استفاده میشود. استفاده از این میلگرد نیازمند طراحیهای مهندسی دقیق و پیشرفته است و به دلیل شکنندگی بالا، برای سازههای معمولی کمتر به کار میرود.
در نهایت، انتخاب نوع میلگرد باید همواره بر اساس محاسبات دقیق مهندسی، آییننامههای ساختمانی و الزامات ذکر شده در نقشههای اجرایی پروژه صورت گیرد.