انتخاب مواد اولیه مناسب، تضمین کننده کیفیت و کارایی محصول نهایی در صنایع مختلف است. ورق روغنی یا نورد سرد، با سطح صیقلی و دقت ابعادی فوق العاده، یکی از پرکاربردترین مواد اولیه در صنایع گوناگون است. همانطور که یک خیاط برای دوخت لباس مجلسی لطیف از حریر و برای دوخت یک شلوار کار مقاوم، از پارچه ضخیم استفاده می‌کند، یک صنعتگر نیز باید بداند که هر ورق روغنی، با توجه به گرید آن، قابلیت‌ها و توانایی‌های منحصر به فردی دارد. انتخاب گرید اشتباه، می‌تواند به شکست قطعه در حین تولید و افزایش شدید هزینه‌های پروژه منجر شود. در ادامه این مقاله به بررسی انواع ورق روغنی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
گرید ورق روغنی چیست
گرید یک ورق فولادی، در واقع شناسنامه و کارت هویت فنی آن است. این کد استاندارد معمولا به صورت ترکیبی از حروف و عدد، مانند ST12 نمایش داده می‌شود که یک زبان مشترک بین تولید کننده، فروشنده و مصرف کننده است و اطلاعات حیاتی درباره خواص مکانیکی و شیمیایی ورق را منتقل می‌کند. گرید نشان نمی‌دهد که ورق خوب یا بد است، بلکه تعیین می‌کند که ورق برای چه کاری مناسب است.
این مشخصات، نتیجه مستقیم فرآیند تولید، از ترکیب شیمیایی مذاب اولیه گرفته تا میزان کار سختی اعمال شده در حین نورد سرد و عملیات حرارتی نهایی (آنیلینگ) است. مهم‌ترین خصوصیاتی که یک گرید تعریف می‌کند شامل استحکام کششی (مقاومت در برابر پاره شدن)، نقطه تسلیم (نقطه‌ای که تغییر شکل دائمی آغاز می‌شود) و درصد ازدیاد طول (میزان کش آمدن قبل از پارگی) است. درک این مفاهیم، کلید انتخاب صحیح گرید برای عملیات هایی مانند خم کاری، کشش و پرس کاری است.
انواع گرید ورق روغنی
ورق‌های روغنی عمدتا بر اساس استاندارد آلمانی 1623 DIN دسته بندی می‌شوند. در این استاندارد، پیشوند ST به فولاد (Stahl) اشاره دارد و عددی که پس از آن می‌آید، بیانگر قابلیت شکل پذیری و کشش ورق است.
هر چه این عدد بزرگتر باشد، قابلیت کشش و فرم پذیری ورق نیز بیشتر است. به عبارت دیگر، یک ورق با گرید بالاتر، می‌تواند تغییر شکل‌های پیچیده‌تر و عمیق‌تری را بدون ایجاد ترک یا پارگی، تحمل کند. به دلیل قابلیت کشش بالاتر، معمولا ورق های با گرید بالاتر، قیمت بیشتری دارند. بنابراین، هنر یک مهندس یا خریدار حرفه‌ای، انتخاب ورق روغنی با گریدی است که متناسب (نه کمتر و نه بیشتر) با نیاز پروژه باشد.
ورق روغنی ST12
ورق روغنی گرید ST12 به عنوان گرید معمولی یا استاندارد شناخته می‌شود. این گرید در دنیای نورد سرد، بسیار مهم است و برای طیف وسیعی از کاربرد‌های عمومی که نیاز به شکل‌دهی پیچیده و عمیق ندارند، مورد استفاده قرار می گیرد. از نظر خواص مکانیکی، ST12 در مقایسه با گریدهای بالاتر، دارای بیشترین استحکام و کمترین قابلیت ازدیاد طول (انعطاف پذیری) است و به همین دلیل، برای خم‌کاری‌های ساده، نورد کاری و پرس‌های با عمق کم، گزینه‌ای بسیار مناسب و اقتصادی است.
استفاده از این ورق در فرآیندهای کشش عمیق، منجر به ترک خوردن یا پارگی ورق خواهد شد. به همین دلیل، عمده کاربرد ورق ST12 در ساخت پروفیل‌های ساختمانی، بدنه لوازم خانگی با طراحی‌های ساده و زوایای شکسته، ساخت انواع بشکه، مخازن و قطعات صنعتی عمومی است. پس اگر پروژه شما دارای تغییر شکل‌های شدید نیست و به دنبال یک ورق اقتصادی و قابل اعتماد هستید، ST12 بهترین و منطقی ترین انتخاب است.
ورق روغنی ST13
ورق روغنی گرید ST13در دسته بندی ورق‌های نیمه کششی قرار می‌گیرد. این گرید، پل ارتباطی میان استحکام نسبیST12 و انعطاف پذیری بالای ST14 است. در شرایطی که گرید معمولی ST12 توانایی تحمل کشش مورد نیاز را ندارد و در آستانه شکست قرار می‌گیرد، اما در عین حال، استفاده از گرید گران قیمت فوق کششی نیز ضرورتی ندارد، از ST13 استفاده می‌شود.
در مقایسه با ST12، این گرید دارای درصد کربن کمتری است که منجر به افزایش خاصیت انعطاف پذیری و ازدیاد طول آن می‌شود. بنابراین، هر جا که قطعه شما دارای انحناهای ملایم یا فرورفتگی‌های نه چندان عمیق است، ST13 به عنوان یک گزینه بهینه و اقتصادی وارد میدان می‌شود. از جمله کاربرد‌های رایج آن می‌توان به ساخت قطعات داخلی و خارجی خودرو با شکل هندسی متوسط، تولید سینک‌های ظرفشویی با عمق کم و ساخت بدنه لوازم خانگی با طراحی‌های منحنی شکل، اشاره کرد.
ورق روغنی ST14
با رسیدن به گرید ST14، وارد حوزه ورق‌های فوق کششی (Deep Drawing) می‌شویم. این گرید، مخصوص انجام ماموریت‌های دشوار و شکل‌دهی‌های پیچیده است. ورق ST14 به لطف فرآیند تولید بسیار کنترل شده و درصد بسیار پایین کربن، دارای کمترین میزان استحکام تسلیم و بالاترین درصد ازدیاد طول است.
این ترکیب به ظاهر متناقض، باعث می‌شود که ورق به راحتی شروع به تغییر شکل کرده و بتواند تا حد زیادی کش بیاید، بدون آنکه پاره شود. این ویژگی، دقیقا همان چیزی است که برای فرآیندهای پرس کاری و کشش عمیق، مورد نیاز است. در این فرآیندها، ورق فولادی باید بتواند مانند یک خمیر نرم به داخل قالب کشیده شود و شکل پیچیده آن را به خود بگیرد. هرگونه مقاومت در برابر تغییر شکل یا عدم توانایی در کش آمدن، منجر به شکست قطعه می‌شود. به همین دلیل است که ورق ST14 ماده اولیه اصلی برای ساخت قطعات حساس و پیچیده بدنه خودرو مانند گلگیر‌ها، درب‌ها و سینی کف خودرو و همچنین تولید قطعاتی مانند فیلتر روغن خودرو و وان حمام است که نیاز به کشش یکپارچه و عمیق دارند.
ورق روغنی ST16
در انتهای قله خواص کششی، گرید ST16 قرار دارد که به عنوان ورق فوق کشش ویژه شناخته می‌شود. این گرید برای خاص‌ترین و چالش‌برانگیزترین عملیات‌های شکل‌دهی که حتی ورق ST14 نیز ممکن است در آن‌ها دچار مشکل شود، استفاده می‌شود. فرآیند تولید ST16 با کنترل‌های کیفی و متالورژیکی بسیار دقیقی همراه است تا بالاترین درجه خلوص و یکنواختی در ساختار کریستالی فولاد حاصل شود. این امر منجر به دستیابی به حداکثر انعطاف پذیری و قابلیت کشش می‌شود. استفاده از این گرید، چندان رایج نیست و معمولا به قطعات بسیار خاص در صنایع خودروسازی پیشرفته یا کاربرد های ویژه صنعتی که در آن‌ها تلورانس شکست صفر است، محدود می‌شود.
در نهایت، انتخاب گرید مناسب ورق روغنی، نیازمند یک موازنه دقیق بین نیاز فنی و توجیه اقتصادی است. شما عزیزان می‌توانید برای خرید انواع ورق‌های روغنی با بهترین کیفیت، به سایت آهن پخش مراجعه کنید. همچنین کارشناسان این فروشگاه اینترنتی، با ارائه مشاوره تخصصی، شما را در انتخاب بهترین گرید ورق روغنی راهنمایی کنند. همانطور که در انتخاب ورق روغنی به ضخامت و کیفیت توجه می‌شود، اطلاع از قیمت میلگرد امروز نیز می‌تواند در تصمیم‌گیری نهایی برای خرید مصالح پروژه تأثیرگذار باشد. مقایسه این داده‌ها به برآورد دقیق‌تری از هزینه‌های ساخت کمک می‌کند.
