ورقهای روغنی و سیاه دو نوع از پرکاربردترین ورقهای فولادی هستند که بر اساس فرایند تولید از یکدیگر متمایز میشوند. تفاوت ورق روغنی و ورق سیاه به فرایند تولید، کیفیت سطح ورق، دقت ابعادی، خواص مکانیکی، کاربرد و قیمت برمیگردد. در این مقاله به بررسی تفاوتهای اصلی ورق روغنی و سیاه میپردازیم.
تفاوت ورق روغنی و سیاه در فرایند تولید
فرایند تولید ورق روغنی یا نورد سرد در دمای محیط و ورق سیاه یا نورد گرم در دمای بالا (بالاتر از 1100 درجه سانتیگراد) انجام میگیرد. ورق سیاه با حرارت دادن شمش فولادی تا دمای بالا و نورد آن تولید میشود. سطح این ورق به دلیل تماس با اکسیژن، اکسید شده و رنگ تیره (سیاه/خاکستری) پیدا میکند. ورق روغنی، نسبت به ورق سیاه پس از اسیدشویی و نورد سرد در دمای محیط به دست میآید. در پایان، روغنکاری میشود تا از زنگزدگی آن جلوگیری شود.
تفاوت ورق روغنی و سیاه در کیفیت سطح
کیفیت سطح ورقهای فولادی، تاثیر مستقیمی بر کاربرد و پرداخت نهایی آن دارد. ورق روغنی سطحی صاف، صیقلی، براق و روغنکاریشده دارد. سطح آن صاف و فاقد پوستههای اکسیدی است، چرا که پس از اسیدشویی، اکسیدها کاملا حذف میشوند. از این جهت، برای رنگکاری یا آبکاری ایدهآل است. این ورق همچنین لبههایی تیز و مستقیم دارد. سطح ورق سیاه زبر و ناهموار است. به دلیل وجو پوستههای اکسید آهن مات است و پوسته اکسیدی تیرهای داره که برای کاربردهای ظریف، نیاز به تمیزکاری (مثلا سندبلاست) دارد. به دلیل سرد شدن سریع پس از نورد، این ورق لبههایی گرد و ناصاف دارد.
تفاوت ورق روغنی و سیاه در دقت ابعادی
ورق روغنی تلرانسی پایین و ضخامتی یکنواخت دارد. لبههای آن تیز، مستقیم و بدون اعوجاج است و سطح آن موج و پیچخوردگی ندارد. تلرانس ورق سیاه بالاتر است و ضخامتی متغیر دارد. لبههای آن گرد و ناصاف است. از طرفی، هم لبهها و هم سطح آن احتمال موجدار شدن را دارد. علت تفاوت دقت ابعادی ورق روغنی و ورق سیاه مستقیما به فرایند تولید آنها برمیگردد. ورق سیاه در دمای بالا تولید میشود. از این رو، انبساط حرارتی فولاد باعث تغییر ابعاد هنگام سرد شدن میشود. از طرف دیگر، ورق روغنی در دمای محیط تولید شده و از این رو، انبساط یا انقباض حرارتی تاثیری بر ابعاد آن ندارد.
تفاوت ورق روغنی و سیاه در خواص مکانیکی
خواص مکانیکی این دو نوع ورق فولادی، به دلیل تفاوت در فرایند تولید به طور قابل توجهی متفاوت است. به طور کلی، ورق روغنی استحکام بالاتر، سختی بیشتر و انعطافپذیری کمتری نسبت به ورق سیاه دارد. در جدول زیر خلاصهای از تفاوتهای کلیدی خواص مکانیکی این ورقها ارائه شده است.
ویژگی مکانیکی |
ورق روغنی |
ورق سیاه |
استحکام کششی |
بالاتر (تا 850 مگاپاسکال) |
پایینتر (معمولا 370-500 پاسکال) |
استحکام تسلیم |
بالاتر (تا 700 مگاپاسکال) |
پایینتر (معمولا 235-350 مگاپاسکال) |
ازدیاد طول |
کمتر (3-15%) |
بیشتر (20-35%) |
سختی |
بالاتر (بدلیل کارسرد) |
پایینتر |
چقرمگی |
کمتر (شکنندهتر در ضخامتهای بالا) |
بیشتر (مقاومت بهتر در برابر ضربه) |
تنش پسماند |
بالا (نیاز به آنیلینگ) |
ناچیز (تنشزدایی خودبهخود در حین سرد کردن) |
قابلیت فرمپذیری |
محدودتر (امکان ترک در کشش عمیق) |
عالی (مناسب برای خمکاری سنگین) |
تفاوت ورق روغنی و سیاه در کاربردها
ورق سیاه بیشتر در سازههای صنعتی کاربرد دارد؛ مانند اسکلت ساختمان، لوله، ریل و قطعات سنگین. ورق روغنی در ساخت محصولاتی کاربرد دارد که ظاهر در آنها اهمیت دارد؛ مثلا بدنه خودرو، لوازم خانگی و مبلمان. به طور دقیقتر کاربردهای این دو نوع ورق به شرح زیر است:
- ورق روغنی
- خودروسازی
- لوازم خانگی
- دکوراسیون
- صنایع غذایی: برای ساخت قوطیهای کنسرو با پوشش کروم یا قلع جهت جلوگیری از خوردگی
- انرژی: پنلهای خورشیدی و پوشش باتریهای صنعتی (به دلیل رسانایی الکتریکی مناسب)
- ورق سیاه
- سازههای عمرانی
- صنایع نفت و گاز
- معدن و راهسازی
- کشاورزی: تجهیزاتی مانند گاوآهن و مخازن آبیاری به دلیل مقاومت در برابر ضربه
- فضای باز: سازههای پارکها، دکلهای مخابراتی و سولههای صنعتی
قیمت ورق روغنی و ورق سیاه
قیمت این دو نوع ورق فولادی تحت تاثیر فرایند تولید، هزینههای اضافی و کاربردها قرار دارد. به طور کلی، ورق روغنی به دلیل هزینههای تولید بالاتر و فرایند اضافی نورد سرد، گرانتر از ورق سیاه است. ورق سیاه مقرونبهصرفهتر است چرا که فرایند نورد گرم کمهزینهتر و سریعتر است. از طرف دیگر، امکان تولید انبوه ورق سیاه بدون توقفهای فنی طولانی وجود دارد. میتوان گفت که محدوده قیمتی ورق روغنی از 120,000 تا 300,000 تومان بر کیلوگرم و محدوده قیمت ورق سیاه از 80,000 تا 200,000 تومان بر کیلوگرم است. برای اطلاع دقیق از قیمت هر یک از این ورقهای فولادی میتوانید از قیمتهای بهروز فروشگاه آهنپخش کمک بگیرید.
جمعبندی
ورق روغنی و ورق سیاه دو نوع از پرکاربردترین ورقهای فولادی هستند. ما در این مقاله به تفاوتهای اساسی این ورقها پرداختیم و متوجه شدیم که ریشه بیشتر این تفاوتها به فرایند تولید متفاوت آنها بازمیگردد. برای تهیه یا استعلام دقیق قیمت هر یک از این دو نو ع ورق فولادی، با آهنپخش در تماس باشید.