پیشینه صنعت لوله و پروفیل ایران
بعد از جنگ جهانی دوم به تدریج جمعیت ایران رو به فزونی نهاد و با بهبود وضع نسبی اقتصاد احتیاج به ساختن خانه های جدید بیشتر احساس می شد.ساختن خانه بدون مصالح لازم مثل سیمان و غیره امکان پذیر نبود از این رو دولت و مردم به فکر تولید مصالح ساختمانی افتادند.چون تا آن زمان در و پنجره از چوب ساخته می شد و بعلت وضع اقلیمی ایران چوب کافی در دسترس نبود مردم ناچار شدند از آهن و بعداً آلومینیوم برای این منظور استفاده نمایند از این جهت شروع به وارد نمودن انواع پروفیل برای ساخت در و پنجره نمودند ودر نتیجه واردات این کالا رو به ازدیاد نهاد و همین ازدیاد، فکر ساخت در داخل کشور را مطرح نمود.صنعت پروفیل در جهان بیش از یک قرن پس از صنعت لوله پدیدار گشت.لیکن در ایران صنعت پروفیل بود که ابتدا شروع به فعالیت نمود.در فواصل سالهای 1340 تا 1350 تعداد تولید کنندگان لوله و پروفیل فولادی در ایران به 8 واحد رسید که عبارت بودند از: سپنتا، نیمه سبک (سدید)، دنیای فلز، گیوا، پارس، ساوه، سپاهان، سپافیل (این تعداد تا سال 1357 به 11کارخانه افزایش یافت).صنعت لوله و پروفیل فولادی که از عمر آن بالغ بر 5/1 قرن میگذرد، به عنوان یکی از بخش های مهم صنعتی کشورهای پیشرفته به شمار می رود. این صنعت خود بخش اعظم بازار محصولات فولادی را تشکیل میدهد و بیشترین حجم فروش ورق های فولادی در این صنعت صورت می پذیرد. گرچه صنعت لوله و پروفیل تنها دارای یک صنعت بالا دست است ولی محصولات این صنعت در بسیاری از بخشهای اقتصادی کشور به کار می رود. بخش هایی چون: مسکن، آب، انرژی، وسایل خانگی و خودرو سازی به محصولات صنعت لوله وپروفیل همواره نیاز دارند وبازارهای آن را تشکیل میدهند صنعت لوله و پروفیل به صنعتی گفته میشود که در آن ورق های فولادی گرم، سرد و گالوانیزه به روش تولید شکل دهی غلتکی سرد به محصولات با مقاطع لوله و پروفیل تبدیل میگردد که در سطوح زنجیره تامین و مصرف وظیفه تبدیلی را بر عهده دارد. و از صنعت به عنوان صنایع تبدیلی نامبرده می شود. مواد اولیه این صنایع دیگر استفاده می شود که صنایع پایین دستی این صنعت است.
صنایع بالا دستی: صنایع فولاد سازی
بعد از جنگ جهانی دوم به تدریج جمعیت ایران رو به فزونی نهاد و با بهبود وضع نسبی اقتصاد احتیاج به ساختن خانه های جدید بیشتر احساس می شد.ساختن خانه بدون مصالح لازم مثل سیمان و غیره امکان پذیر نبود از این رو دولت و مردم به فکر تولید مصالح ساختمانی افتادند.چون تا آن زمان در و پنجره از چوب ساخته می شد و بعلت وضع اقلیمی ایران چوب کافی در دسترس نبود مردم ناچار شدند از آهن و بعداً آلومینیوم برای این منظور استفاده نمایند از این جهت شروع به وارد نمودن انواع پروفیل برای ساخت در و پنجره نمودند ودر نتیجه واردات این کالا رو به ازدیاد نهاد و همین ازدیاد، فکر ساخت در داخل کشور را مطرح نمود.صنعت پروفیل در جهان بیش از یک قرن پس از صنعت لوله پدیدار گشت.لیکن در ایران صنعت پروفیل بود که ابتدا شروع به فعالیت نمود.در فواصل سالهای 1340 تا 1350 تعداد تولید کنندگان لوله و پروفیل فولادی در ایران به 8 واحد رسید که عبارت بودند از: سپنتا، نیمه سبک (سدید)، دنیای فلز، گیوا، پارس، ساوه، سپاهان، سپافیل (این تعداد تا سال 1357 به 11کارخانه افزایش یافت).صنعت لوله و پروفیل فولادی که از عمر آن بالغ بر 5/1 قرن میگذرد، به عنوان یکی از بخش های مهم صنعتی کشورهای پیشرفته به شمار می رود. این صنعت خود بخش اعظم بازار محصولات فولادی را تشکیل میدهد و بیشترین حجم فروش ورق های فولادی در این صنعت صورت می پذیرد. گرچه صنعت لوله و پروفیل تنها دارای یک صنعت بالا دست است ولی محصولات این صنعت در بسیاری از بخشهای اقتصادی کشور به کار می رود. بخش هایی چون: مسکن، آب، انرژی، وسایل خانگی و خودرو سازی به محصولات صنعت لوله وپروفیل همواره نیاز دارند وبازارهای آن را تشکیل میدهند صنعت لوله و پروفیل به صنعتی گفته میشود که در آن ورق های فولادی گرم، سرد و گالوانیزه به روش تولید شکل دهی غلتکی سرد به محصولات با مقاطع لوله و پروفیل تبدیل میگردد که در سطوح زنجیره تامین و مصرف وظیفه تبدیلی را بر عهده دارد. و از صنعت به عنوان صنایع تبدیلی نامبرده می شود. مواد اولیه این صنایع دیگر استفاده می شود که صنایع پایین دستی این صنعت است.
صنایع بالا دستی: صنایع فولاد سازی
صنایع تبدیلی: صنعت لوله و پروفیل فولادی
صنایع پایین دستی: کشتی سازی، خودرو سازی، انرژی، ساختمانی، لوازم اداری و خانگی، هواپیما سازی
اگر تنها بخش ساختمان به عنوان بازار محصولات صنعت لوله وپروفیل قلمداد شود هرگونه اثر نا مطلوب برکیفیت و قیمت محصولات تولید کنندگان لوله و پروفیل منجر به تاثیر منفی بر اقتصاد مسکن کشور خواهد داشت. بخش های انرژی و آب نیز از بخش های مهم اقتصاد کشورند که وابسته به تولیدات صنعت لوله و پروفیل می باشند. با گسترش فعالیت های مربوط به نفت و گازو اهمیت روز افزون آب و آب رسانی در یرخی از مناطق خشک و کم آب، صنعت لوله و پروفیل ماموریت خطیر تامین نیاز های بخش انرژی و آب را در قالب فعالیت های خود بر عهده دارد. تولید لوله های قطور و استفاده از تکنولوژی های جدید در تولید لوله های انتقال نفت وگاز توسط برخی از واحد های بزرگ صنعت لوله و پروفیل کشور مبین اهمیت ماموریت این صنعت در مساعدت به پیشبرد اهداف ملی است.تامین مواد اولیه برای تولید کنندگان صنعت لوله و پروفیل فولادی از مهمترین دغدغه های واحد ها می باشد.مواد اولیه این صنعت که شامل انواع ورق می باشدنه تنها به دلیل اثر قیمتی موجب افزایش قیمت تمام شده این محصول میشود بلکه عدم دسترسی آسان به این عامل، توقف و تعطیلی ظرفیتهای تولیدی را به دنبال دارد. با ورود بخش خصوصی به صنایع بالا دستی و سرمایه گذاری در واحدهای نهایی این صنایع، صدور بی رویه مجوز در بخش نورد فولاد، تولید محصولات فولادی بخش خصوصی را با دو مشکل بزرگ تامین شمش به عنوان مواد اولیه و صادرات محصولات فولادی (به علت افزایش قیمت تمام شده)مواجه نموده است. وابستگی قیمتی محصول نهایی نسبت به مواد اولیه مصرفی در صنعت لوله و پروفیل فولادی منتج به این شده است ک هزینه ورق(مواد اولیه) بیشترین سهم را در قیمت تمام شده محصولات داشته باشد. بنابر این هرگونه تغییر قیمت ورق بلافاصله منجر به افزایش قیمت لوله و پروفیل با ضریبی بالاتر از افزایش مواد اولیه خواهد شد. طی یک دهه ی گذشته این نوسانات به بالاترین حد خود رسیده است و اثرات تخریب کننده ای بر ساختار صنعت گذاشته است بطوریکه در حال حاضر این صنعت با 40 درصد ظرفیت واقعی خود کار میکند. هزینه تامین ورق از محل واردات کاملا متاثر از نرخ تعرفه تعیین شده در مقررات صادرات وواردات کشور می باشد. قیمت محصولات خارجی به مراتب پایین تر از قیمت ورق های تولید داخل است. به این دلیل همواره صنایع فولاد داخل خواستار حمایت های تعرفه ای بوده اند. افزایش قیمت شمش وارداتی در داخل کشور به دلیل پرداخت ده درصد حقوق ورودی، انبارداری و هزینه حمل و نقل موجب کاهش رقابت پذیری محصولات فولادی شده است. با توجه به سیاست های تعرفه ای و حمایت های اخیر از سوی دستگاههای دولتی برای تولید کنندگان ورق های فولادی کشور امکان واردات برای واحد های تولید کننده لوله وپروفیل ضعیف شده است و یا با هزینه های بالا همراه می باشد. پدیده فوق موجب شده است تا بسیاری از این واحد ها با تعطیلی بخشی از ظرفیت های خود روبرو شوند. نگهداری بیش از سطح بهینه موجودی مواد اولیه و قطعات، به دلیل نا اطمینانی از شرایط موجود بازارموجب افزایش بهای تمام شده محصولات نهایی این صنعت شده است.از مشکلات صنایع لوله وپروفیل کمبود نقدینگی لازم برای خرید ورق های داخلی است. پیش فروش ورق های داخلی موجب شده است تولیدکنندگان لوله وپروفیل حجم وسیعی از نقدینگی خود را به تامین ورق اختصاص دهند. این پدید کمبود نقدینگی و سایر تبعات نا مطلوب را برای این صنعت به دنبال داشته است. صنعت لوله و پروفیل فولادی جز صنایع سنگین کشور است. بهره وری نیروی انسانی پایین واستفاده نا مناسب از منابع انسانی و مالی وعدم تخصص کافی نیرو ها از نقاط ضعف در این صنعت می باشد. با توجه به وضعیتی که به اختصار در مورد این صنعت ارائه شد برای سازگاری و تطبیق سازمان با محیط پویای رقابت ضرورت تدوین راهبرد علمی مطرح است. هنوز عده ای از شرکت ها و مدیران با بینشی تنگ نظرانه و بدبینانه به رقابت نگاه میکنند، در حالی که برخی دیگر از مدیران رقابت را در دنیای صنعت نه یک امر تصادفی تلقی کرده اند و نه آن را بد شانسی میدانند. اما واقعیت مهم تر این است که در جنگ برای کسب سهم بازار،رقابت تنها در حرکت رقبا متجلی نمیشود بلکه در اوضاع اقتصادی، نیروها و عوامل گوناگون دیگری ریشه دارد که فراتر از رقابت شرکت ها با یکدیگر، و در یک صنعت خاص عمل میکنند.به عبارت دیگر به غیر از رقبا،مصرف کنندگان،عرضه کنندگان،رقبای بالقوه و محصولات جانشین همه رقبایی اند که ممکن است کم وبیش، برحسب نوع صنعت، مهم وفعال باشند. رقابت در یک صنعت به پنج عامل بستگی دارد و قدرت جمعی این نیرو ها تعیین کننده سود آری بالقوه نهایی یک صنعت خواهد بود. این قدرت جمعی در صنایعی مانند صنایع لاستیک خودرو، قوطی کنسرو و فولاد، که در آنها هیچ شرکتی از سرمایه گزاری بازده چشمگیری ندارد "شدید" است و در صنایعی مانند خدمات و تجهیزات حوزه های نفتی، نوشابه سازی و لوازم بهداشتی که به بازده بسیار بالای روی سرمایه گذاری ختم میگردد "ملایم" است. منبع : آهن پخش
صنایع پایین دستی: کشتی سازی، خودرو سازی، انرژی، ساختمانی، لوازم اداری و خانگی، هواپیما سازی
اگر تنها بخش ساختمان به عنوان بازار محصولات صنعت لوله وپروفیل قلمداد شود هرگونه اثر نا مطلوب برکیفیت و قیمت محصولات تولید کنندگان لوله و پروفیل منجر به تاثیر منفی بر اقتصاد مسکن کشور خواهد داشت. بخش های انرژی و آب نیز از بخش های مهم اقتصاد کشورند که وابسته به تولیدات صنعت لوله و پروفیل می باشند. با گسترش فعالیت های مربوط به نفت و گازو اهمیت روز افزون آب و آب رسانی در یرخی از مناطق خشک و کم آب، صنعت لوله و پروفیل ماموریت خطیر تامین نیاز های بخش انرژی و آب را در قالب فعالیت های خود بر عهده دارد. تولید لوله های قطور و استفاده از تکنولوژی های جدید در تولید لوله های انتقال نفت وگاز توسط برخی از واحد های بزرگ صنعت لوله و پروفیل کشور مبین اهمیت ماموریت این صنعت در مساعدت به پیشبرد اهداف ملی است.تامین مواد اولیه برای تولید کنندگان صنعت لوله و پروفیل فولادی از مهمترین دغدغه های واحد ها می باشد.مواد اولیه این صنعت که شامل انواع ورق می باشدنه تنها به دلیل اثر قیمتی موجب افزایش قیمت تمام شده این محصول میشود بلکه عدم دسترسی آسان به این عامل، توقف و تعطیلی ظرفیتهای تولیدی را به دنبال دارد. با ورود بخش خصوصی به صنایع بالا دستی و سرمایه گذاری در واحدهای نهایی این صنایع، صدور بی رویه مجوز در بخش نورد فولاد، تولید محصولات فولادی بخش خصوصی را با دو مشکل بزرگ تامین شمش به عنوان مواد اولیه و صادرات محصولات فولادی (به علت افزایش قیمت تمام شده)مواجه نموده است. وابستگی قیمتی محصول نهایی نسبت به مواد اولیه مصرفی در صنعت لوله و پروفیل فولادی منتج به این شده است ک هزینه ورق(مواد اولیه) بیشترین سهم را در قیمت تمام شده محصولات داشته باشد. بنابر این هرگونه تغییر قیمت ورق بلافاصله منجر به افزایش قیمت لوله و پروفیل با ضریبی بالاتر از افزایش مواد اولیه خواهد شد. طی یک دهه ی گذشته این نوسانات به بالاترین حد خود رسیده است و اثرات تخریب کننده ای بر ساختار صنعت گذاشته است بطوریکه در حال حاضر این صنعت با 40 درصد ظرفیت واقعی خود کار میکند. هزینه تامین ورق از محل واردات کاملا متاثر از نرخ تعرفه تعیین شده در مقررات صادرات وواردات کشور می باشد. قیمت محصولات خارجی به مراتب پایین تر از قیمت ورق های تولید داخل است. به این دلیل همواره صنایع فولاد داخل خواستار حمایت های تعرفه ای بوده اند. افزایش قیمت شمش وارداتی در داخل کشور به دلیل پرداخت ده درصد حقوق ورودی، انبارداری و هزینه حمل و نقل موجب کاهش رقابت پذیری محصولات فولادی شده است. با توجه به سیاست های تعرفه ای و حمایت های اخیر از سوی دستگاههای دولتی برای تولید کنندگان ورق های فولادی کشور امکان واردات برای واحد های تولید کننده لوله وپروفیل ضعیف شده است و یا با هزینه های بالا همراه می باشد. پدیده فوق موجب شده است تا بسیاری از این واحد ها با تعطیلی بخشی از ظرفیت های خود روبرو شوند. نگهداری بیش از سطح بهینه موجودی مواد اولیه و قطعات، به دلیل نا اطمینانی از شرایط موجود بازارموجب افزایش بهای تمام شده محصولات نهایی این صنعت شده است.از مشکلات صنایع لوله وپروفیل کمبود نقدینگی لازم برای خرید ورق های داخلی است. پیش فروش ورق های داخلی موجب شده است تولیدکنندگان لوله وپروفیل حجم وسیعی از نقدینگی خود را به تامین ورق اختصاص دهند. این پدید کمبود نقدینگی و سایر تبعات نا مطلوب را برای این صنعت به دنبال داشته است. صنعت لوله و پروفیل فولادی جز صنایع سنگین کشور است. بهره وری نیروی انسانی پایین واستفاده نا مناسب از منابع انسانی و مالی وعدم تخصص کافی نیرو ها از نقاط ضعف در این صنعت می باشد. با توجه به وضعیتی که به اختصار در مورد این صنعت ارائه شد برای سازگاری و تطبیق سازمان با محیط پویای رقابت ضرورت تدوین راهبرد علمی مطرح است. هنوز عده ای از شرکت ها و مدیران با بینشی تنگ نظرانه و بدبینانه به رقابت نگاه میکنند، در حالی که برخی دیگر از مدیران رقابت را در دنیای صنعت نه یک امر تصادفی تلقی کرده اند و نه آن را بد شانسی میدانند. اما واقعیت مهم تر این است که در جنگ برای کسب سهم بازار،رقابت تنها در حرکت رقبا متجلی نمیشود بلکه در اوضاع اقتصادی، نیروها و عوامل گوناگون دیگری ریشه دارد که فراتر از رقابت شرکت ها با یکدیگر، و در یک صنعت خاص عمل میکنند.به عبارت دیگر به غیر از رقبا،مصرف کنندگان،عرضه کنندگان،رقبای بالقوه و محصولات جانشین همه رقبایی اند که ممکن است کم وبیش، برحسب نوع صنعت، مهم وفعال باشند. رقابت در یک صنعت به پنج عامل بستگی دارد و قدرت جمعی این نیرو ها تعیین کننده سود آری بالقوه نهایی یک صنعت خواهد بود. این قدرت جمعی در صنایعی مانند صنایع لاستیک خودرو، قوطی کنسرو و فولاد، که در آنها هیچ شرکتی از سرمایه گزاری بازده چشمگیری ندارد "شدید" است و در صنایعی مانند خدمات و تجهیزات حوزه های نفتی، نوشابه سازی و لوازم بهداشتی که به بازده بسیار بالای روی سرمایه گذاری ختم میگردد "ملایم" است. منبع : آهن پخش
