صنعت فولاد در چهل سالگی انقلاب

دنیای معدن -امروز در چهل سالگی انقلاب مدیران و فعالان اقتصادی با قاطعیت از بومی شدن صنعت فولاد در کشور سخن می‌گویند. به گزارش دنیای معدن از همان زمانی که آهن و فولاد به دست بشر نرم شد و به کار رفت این صنعت از ضروریات زندگی بود تا امروز که رشد و توسعه اغلب صنایع نیاز به فولاد دارد و یکی از معیار‌های توسعه هر کشوری سرانه مصرف فولاد در آن کشور است. فولاد که از آن به عنوان صنعت مادر نام می برند ، محصولی راهبردی است که ده‌ها صنایع بالادستی و پایین دستی با آن مرتبط اند اما این صنعت مهم قبل از انقلاب اسلامی در کشور مغفول مانده بود ، اغلب کالاهای مصرفی به دلیل حجم پایین تولید در کشور به صورت آماده وارد می‌شد و همین امر نیاز به ورقهای فولادی را در سطحی اندک نگه داشته بود ضمن اینکه سایر نیازها به فولاد از جمله در ساخت و سازهای ساختمانی نیز وارداتی بود و تولید فولاد کشور تنها در کارخانه ی ذوب آهن اصفهان با سالانه فقط ۳۶ هزار تن تولید محدود بود . ] آغاز بومی‌سازی صنعت فولاد از ابتدای دهه شصت آغاز شد. ] در همان میزان اندک تولید فولاد کشور در زمان پهلوی چیزی که مشهود بود وابستگی به کارشناسان خارجی و نبود ظرفیت و توان داخلی برای تولید بود، اما با آغاز بومی‌سازی این صنعت ارزشمند از ابتدای دهه شصت، امروز در چهل سالگی انقلاب اسلامی در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که مدیران و فعالان اقتصادی و صنعتی با قاطعیت از بومی شدن صنعت فولاد در کشور سخن می‌گویند. افتخاری که باید دستیابی به آن را مرهون تک تک کارگران، مدیران و متخصصان داخلی بود. معادن عظیم سنگ آهن که حالا ذخایرش حدود ۳ میلیارد تن در کشور برآورد می‌شود و ضرورت توجه به تولید داخل و همچنین جلوگیری از خام‌فروشی از دلایلی بود که باعث شد تا داخلی سازی و توسعه صنعت فولاد پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دستور کار قرار گیرد تا جایی که علاوه بر خودکفایی در این صنعت حالا با رشد ۶۰۰ برابری در مقایسه با سالهای ابتدای انقلاب ظرفیت فولاد کشور به ۳۳ میلیون تن و میزان تولید به بیش از ۲۱ میلیون تن رسیده است و حاصل تلاش فولادگران و اراده های آهنینشان امروز ایران اسلامی را در رتبه سیزدهمین کشور بزرگ تولید کننده فولاد در جهان قرار داده است . در شرایطی که صنعت فولاد ایران صددرصد به حضور کارشناسان خارجی وابسته بود با پیروزی انقلاب اسلامی و خروج این نیرو‌ها، توسعه این صنعت با مشکل مواجه شد، اما این محدودیت‌ها و دشواری‌های جنگ از جمله بمباران زیرساخت‌ها و کارخانه‌ها مانع از پیشرفت صنعت فولاد در کشور نشد و طی چهار دهه کارخانه‌ها یکی بعد از دیگری در استان‌های مختلف وارد مدار تولید شدند، کوره‌های بلند برپاشد، آهن مذاب جریان پیدا کرد و عزم پولاد مردان این سرزمین، ​ تولید انواع فولاد را نتیجه داد. اوج این بومی سازی در فولاد مبارکه اصفهان نمایان شد واحدی که نه‌تن‌ها بزرگ‌ترین مجتمع فولادسازی کشور و وسیع‌ترین مجتمع صنعتی ایران است، بلکه به نمادی برای خودباوری و خوداتکایی ایرانیان در حوزه صنعت تبدیل شده است. ] ایران که قبل از انقلاب جایگاهی را در بین ۷۰ کشور دارای توانایی تولید فولاد نداشت توانست با رشدی خیره کننده در بین ۱۴ تولید کننده بزرگ جهان قرار گیرد ] با ادامه روند توسعه فولادی کشور و بهره برداری از واحد‌های کوچک و بزرگ پس از پیروزی انقلاب، ​ ایران که جایگاهی را در بین ۷۰ کشور دارای توانایی تولید فولاد نداشت توانست با رشدی خیره کننده در بین ۱۴ تولید کننده بزرگ جهان قرار گیرد ضمن اینکه از نظر تنوع محصولات نیز حالا امکان تولید انواع محصولات از شمش‌های فولادی تا انواع لوله‌های فولادی ساختمانی و صنعتی، ​ ورق‌های گالوانیزه، ​ انواع تیرآهن‌های ساختمانی فولاد‌های کربنی انواع میلگرد آهن اسفنجی، گندله، کنستانتره را دارد. اما کار به اینجا ختم نشده است. امروز طرح جامع فولاد در کشور در حال پیگیری است که بر اساس آن ۷ طرح فولادی جدید در استان‌های مختلف ازجمله در خراسان، خوزستان، یزد، و آذربایجان در دست احداث است و رسیدن به ظرفیت سالانه ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ هدف گذاری شده است و ایران را در جزو ۷ کشور برتر تولید کننده فولاد جهان قرار میدهد. ظرفیت تولیدی که به گفته مسوولان تا پایان امسال به ۳۸ میلیون تن خواهد رسید. ] امروز صادرات این صنعت به رکورد صادرات ۹ میلیون تن فولاد رسیده است ] فولادسازی که در اقتصاد دنیا پس از صنعت نفت، بیشترین گردش مالی را دارد و از لحاظ تهیه مواد اولیه، مولد بسیاری از صنایع و مشاغل دیگر است در ایران طی ۴ دهه به خوبی توانسته با رشد چشمگیر تولید ضمن تامین نیاز‌های اساسی کشور برای رشد و توسعه صنعتی، نگاهی جدی به بازار‌های جهانی داشته باشد بطوریکه امروز صادرات این صنعت به رکورد صادرات ۹ میلیون تن فولاد رسیده است. امروز با توسعه صنعت فولاد، ​ ایران در زمینه محصول کلیدی آهن اسفنجی نیز به تولید ماهانه بیش از ۱ میلیون تن رسیده و در میان سه کشور برتر در سطح جهان قرار گرفته است و شرکت فولاد مبارکه با تولید ۴.۲۳ میلیون تن، بزرگ‌ترین تولیدکننده آهن اسفنجی جهان است. در حوزه مواد اولیه بخش قابل توجهی از استخراج ۸۰ میلیون تنی سنگ آهن، در داخل کشور برای صنعت فولاد مصرف و از خام فروشی جلوگیری می‌شود. توسعه صنعت راهبردی فولاد در کشور طی چهل سال اخیر ایران را از کشوری وابسته و وارد کننده این محصول مهم به کشوری تولید کننده و صادر کننده فولاد بدل کرده که خود موتور محرک و عاملی برای گسترش بسیاری از صنایع پایین دستی و بالا دستی مرتبط با فولاد است از انواع صنایع وابسته به متالورژی و ریخته گری تا کارخانه‌های ساخت انواع لوازم خانگی تا واحد‌های تولیدی قطعه سازی و صنایع ساختمانی و دیگر فعالیت‌های اقتصادی که همگی از کاهش وابستگی به واردات و اشتغال گسترده مستقیم و غیر مستقیم صنعت راهبردی فولاد حکایت دارد. ] توسعه صنعت راهبردی فولاد در کشور طی چهل سال اخیر ایران را از کشوری وابسته و وارد کننده به کشوری تولید کننده و صادر کننده فولاد بدل کرده است ] حالا در ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی قرار گرفتن کشور در جمع بزرگان تولید کننده فولاد جهان و بازیگران اصلی این صنعت در منطقه و دنیا، حضور در بازار‌های جهانی و مهم‌تر از همه خود کفایی و تکیه به داشته‌های داخلی با وجود همه محدودیت‌ها، حاصل اراده‌های پولادین متخصصان این سرزمین و صنعتگران فولاد کشور است که این صنعت را حالا به بلوغ و شکوفایی در خور ایران اسلامی رسانده و در مسیر بالندگی و رشد قرار داده تا در سایه این صنعت مادر، سایر صنایع نیز زمینه رشد و پیشرفت بیشترو بیشتر را داشته باشند.